Las artes liberales y el Mixing Methods: buenas razones para formar ciudadanos y pobres peregrinos como hombres libres

Autores/as

DOI:

https://doi.org/10.3989/arbor.2019.794n4001

Palabras clave:

Mixing methods, artes liberales, hábitos, Marcianus Capella, Santiago de Compostela, ciencias de la mente

Resumen


Mixing methods es una innovadora propuesta metodológica que se ha ido extendiendo en las ciencias sociales desde las últimas décadas del siglo XX. Al leer la bibliografía sobre ella, se observa el aspecto que justifica este estudio: los autores de contribuciones teóricas sobre “mixed methods” reconocen que es una práctica conocida ya hace siglos. Algunos de ellos han reexaminado incluso la historia entera del método científico para hallar precedentes; pero sólo han resaltado casos individuales y de orden teórico. En este estudio, se añade la proyección práctica de esa y otras teorías metodológicas sobre la formación de los jóvenes desde la Grecia clásica. Mi hipótesis es que las artes liberales fueron el plan de estudios básico en Occidente -y en las regiones occidentalizadas- durante más de un milenio precisamente porque su conocimiento implicaba mezclar métodos. Como contrapartida, comprender las artes liberales a la luz de la “mezcla de métodos” contribuye a poner de relieve nuevos aspectos de la importancia histórica de aquel plan de estudios. Estudio sus bases teóricas desde Cicerón hasta Alcuino. Más importante para futuras investigaciones es la correspondencia que afirmó el propio Alcuino entre artes liberales y dones del Espíritu Santo y la posibilidad de extenderla -esa correspondencia- a los hábitos dianoéticos de Aristóteles por un lado y a las ciencias humanas y sociales articuladas por Dilthey en el siglo XX.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

Aguirre, R. (2008). Bachilleres y doctores de artes en el siglo XVIII. In González González, E. (coord.). Estudios y estudiantes de filosofía: de la Facultad de Artes a la Facultad de Filosofía y Letras (1551- 1929). México: Universidad Nacional Autónoma de México, pp. 307-338.

Allwood, C. M. (2012). The distinction between the qualitative and quantitative research methods is problematic. Quality & Quantity, 46 (5), pp. 1417-1429. https://doi.org/10.1007/s11135-011-9455-8

Andrés, M. de (1965). El maestro Baltasar de Céspedes, humanista salmantino, y su Discurso de las letras humanas. Estudio biográfico y edición crítica. San Lorenzo de El Escorial: Biblioteca La Ciudad de Dios.

Andrés-Gallego, J. (2015). Are Humanism and Mixed Methods Related? Leibniz's Universal (Chinese) Dream. Journal of Mixed Methods Research, 9 (2), pp. 118-132. https://doi.org/10.1177/1558689813515332

Atwill, J. M. (2009). Aristotle and liberal arts tradition. Ithaca: Cornell University Press.

Bates Jr., C. A. (2002). Aristotle's "Best Regime": Kingship, democracy, and the rule of law. Baton Rouge: LSU Press.

Bates Jr., C. A. (2013). Law and the rule of law and its place relative to 'Politeia' in Aristotle's politics. In Huppes- Cluysenaer, L. and Coelho, N. M. M. S. (eds.): Aristotle and the philosophy of law: Theory, practice and justice. Dordrecht: Springer, pp. 59-75. https://doi.org/10.1007/978-94-007-6031-8_3

Bates Jr., C. A. (2014). TBates Jr., C. A. (2014). The centrality of politeia for Aristotle's Politics. Social Science Information, 53 (1), pp. 139-159. (Part II: Social Science Information, 53 (4), pp. 500-517. https://doi.org/10.1177/0539018414532040

Biddle, C. and Schaftt, K. A. (2014). Axiology and Anomaly in the Practice of Mixed Methods Work: Pragmatism, Valuation, and the Transformative Paradigm. Journal of Mixed Methods Research, 9 (4), pp. 320-334. https://doi.org/10.1177/1558689814533157

Boethius, De institutione arithmetica. In Masi, M. (2006) Boethian number theory: A translation of the De institutione arithmetica: with introduction and notes. Amsterdam: Rodopi, pp. 71-188.

Borck, C. A. (2010). Becoming friends in speech and deed: Socratic friendship in the Platonic dialogues. ProQuest Dissertations Publishing.

Cassiodorus, Institutiones saecularium litterarum. [On line]. Available in http:// faculty.georgetown.edu/jod/texts/cassinst2.html

Choza, J. (1990). La realización del hombre en la cultura. Madrid: Ediciones Rialp.

Christaki, M. (2015). Water in Athens then and now. Geophysical Research Abstracts, 17 (1). [On line]. Available in https://meetingorganizer.copernicus. org/EGU2015/EGU2015-3055.pdf

Conrad, L. (2014). Integration and the liberal arts: A historical overview. On the Horizon, 22 (1), pp. 46-56. https://doi.org/10.1108/OTH-11-2013-0045

Covarrubias, A. (2001-2002). La dialéctica de Aristóteles: un modelo para la argumentación retórica. Seminarios de Filosofía, 14-15, pp. 45-64.

Crawford, J. P. W. (1913). The seven liberal arts in the Vision Delectable of Alfonso de la Torre. Romanic Review, 4, pp. 58-75.

D'Alverny, M.-Th. (1946). La sagesse et ses sept filles. Recherches sur les allegories de la philosophie et des arts libéraux du IXe au XIIe siècle. In Moé, E.-A. van, Vielliard, J. And Marot, P. (eds.). Mélanges dédiés à la mémoire de Félix Grat (t. I). Paris: Pecqueur-Grat, pp. 245-278.

Dahl, R. A. (1989). Democracy and its critics. New Haven: Yale University Press.

Dales, D. (2013). Alcuin: Theology and thought. Cambridge: James Clarke & Co. https://doi.org/10.2307/j.ctt1cgfbfm PMCid:PMC3414015

Denzin, N. K. (2010a). Moments, mixed methods, and paradigm dialogs. Qualitative Inquiry, 16 (6), pp. 419-427. https://doi.org/10.1177/1077800410364608

Denzin, N. K. (2010b). The qualitative manifesto: A call to arms. Walmut Creek, CA: Left Coast Press.

Díaz y Díaz, M. C. (2010). Escritos jacobeos. Santiago de Compostela: Consorcio de Santiago. Universidade de Santiago de Compostela.

Dilthey, W. (1910/2006). Der Aufbau der geschichtlichen Welt in den Geisteswissenschaften. In Gesammelte Schriften (Bd. 7). Gottingen, Vandenhoec und Ruprecht.

Dilthey, W. (1942). Introduction à l›étude des sciences humaines. Paris: Presses Universitaires de France.

Dilthey, W. (1944). Introducción a las ciencias del espíritu, en la que se trata de fundamentar el estudio de la sociedad y de la historia. México: Fondo de Cultura Económica.

Dupâquier, J., Lachiver, M. and Meuvret, J. (1968). Mercuriales du pays de France et du Vexin français, 1640-1972. Paris: SEVPEN.

Eikeland, O. (2008). The Ways of Aristotle: Aristotelian Phrónêsis, Aristotelian Philosophy of Dialogue, and Action Research. Peter Lang International Academic Publishers.

García Ballester, L. G. (1996). Naturaleza y ciencia en la Castilla del siglo XIII: Los orígenes de una tradición, los studia franciscano y dominico de Santiago de Compostela (1222-1230). In Iglesia Duarte, J. I. de la, García Turza, F. J. and García de Cortázar, J. A. (coords.). VI Semana de Estudios Medievales. Nájera, 31 de julio al 4 de agosto de 1995. Logroño: Instituto de Estudios Riojanos, pp. 145-170.

González González, E. (2008). Artes liberales y facultades de artes en el Antiguo Régimen. In González González, E. (coord.). Estudios y estudiantes de filosofía: de la Facultad de Artes a la Facultad de Filosofía y Letras (1551-1929). México: Universidad Nacional Autónoma de México, pp. 29-81.

Guba, E. G. and Lincoln, Y. S. (1989). Fourth generation evaluation. Newbury Park, CA: Sage.

Guillaumin, J.-Y. (2012). The De arithmentica: A new textbook for the Roman libraries of the 6th century. In Kaylor, N. H. Jr and Phillips, P. E. (eds.). A companion to Boethius in the middle age, Leiden: Brill, pp. 135-162.

Habermas, J. (1990). Justice and solidarity: On the discussion concerning stage 6. In Wren, T. E. (ed.) The moral domain: Essays in the ongoing discussion between philosophy and the social sciences. Cambridge: The MIT Press, pp. 224-254.

Hebers, K. and Santos Noia, M. (eds.) (2001). Liber Sancti Jacobi: Codex Calixtinus (libro IV). Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.

Hernández de la Fuente, D. (2012). La escuela del ocio: tiempo libre y filosofía antigua. Cuadernos Hispanoamericanos, 747, pp. 77-99.

Kenyon, E. (2013). Augustine and the liberal arts. Arts and Humanities in Higher Education, XII (1), pp. 106-113. https://doi.org/10.1177/1474022212460838

Korstanje, M. (2008). La influencia de la filosofía epicúrea en la formación del otium latino. A Parte Rei. Revista de Filosofía, 57, pp. 1-9.

Lienhard, J. T. (1980). On "Discernment of Spirits" in the early Church. Theological Studies, 41 (3), pp. 505-528. https://doi.org/10.1177/004056398004100302

Mañas Viniegra, F. J. (2010). Un ejemplo del nuevo concepto de "otium" en Roma tras la caída de la dinastía Julio-Claudia: El Epigrama 11,52 de Marcial. Anuario de Estudios Filológicos, 33, pp. 147-160.

Marín, H. (1993). La antropología de Aristóteles como filosofía de la cultura. Pamplona: Eunsa.

Martianus Capella (1836). De Nuptiis Philologiae et Mercurii et de Septem Artibus Liberalibus Libri Novem. Ad codicum manuscriptorum fidem cum notis Bon. Vulcanii, Hug. Grotti, Casp. Barthii, Cl. Salmasii, H. J. Arntzenii, Corn. Vonckii, P. Bondami, L. Walthardi, Jo. Ad. Goezii, Henr. Susii, Marc. Meibonii aliorumque. Partim integris partim selectis et commentario perpetuoedidit Ulricus Fridericus Kopp. Frankfurt am Main: Prostat apud Franciscum Varrentrapp.

Maryks, R. A. (2016). Saint Cicero and the Jesuits: The influence of the liberal arts on the adoption of moral probabilism. Abingdon: Ashgate Publishing Group. https://doi.org/10.4324/9781315607528

Maxcy, S. J. (2003). Pragmatic threads in mixed methods research in the social sciences: The search for multiple modes of inquiry and the end of the philosophy of formalism. In Tashakkori A. and Teddlie, C. (eds.). Sage handbook of mixed methods in social and behavioral research. Thousand Oaks, CA: Sage, pp. 51-90.

Meital, A. and Agassi, J. (2007). Slaves in Plato's laws. Philosophy of the Social Sciences, 37 (3), pp. 315-347. https://doi.org/10.1177/0048393107303779

Mertens, D. M. (2003). Mixed methods and the politics of human research: The transformative-emancipatory perspective. In Tashakkori A. and Teddlie, C. (eds.). Sage handbook of mixed methods in social and behavioral research. Thousand Oaks, CA: Sage, pp. 135-164.

Mertens, D. M. (2007). Transformative Paradigm: Mixed Methods and Social Justice. Journal of Mixed Methods Research, 1 (3), pp. 212-225. https://doi.org/10.1177/1558689807302811

Mertens, D. M. (2011). Mixed methods as tools for social change. Journal of Mixed Methods Research, 5 (3), pp. 195-197. https://doi.org/10.1177/1558689811418095

Mertens, D., Bazeley, P., Bowleg, L., Fielding, N., Maxwell, J., Molina-Azorín, J. F. and Niglas, K. (2016). Expanding thinking through a kaleidoscopic look into the future: Implications of the Mixed Methods International Research Association's Task Force Report on the future of mixed methods. Journal of Mixed Methods Research, 10 (3), pp. 221-227. https://doi.org/10.1177/1558689816649719

Migne, J.-P. (ed.) (1844-1855). Patrologia Latina. [On line]. Available in http://pld. chadwyck.co.uk/

Navarro, J. F. (2012). Aristóteles y Epicuro: Dos modelos éticos para pensar la philía. Páginas. Revista Digital de la Escuela de Historia, 4 (6), pp. 13-33.

Oishi, S., Graham, J., Kesebir, S. and Galinha, I. C. (2013). Concepts of happiness across time and cultures. Personality and Social Psychology Bulletin, 39 (5), pp. 559-577. https://doi.org/10.1177/0146167213480042 PMid:23599280

Parker, R. (1890). The Seven Liberal Arts. The English Historical Review, 5 (19), pp. 417-461. https://doi.org/10.1093/ehr/V.XIX.417

Pendrick, G. (1994). A note on Galen and Asclepiades. Mnemosyne, 47 (2), pp. 226-229. https://doi.org/10.1163/156852594X00762

Pringle, H. (1993). Women in Political Thought. Hypatia, 8 (3), pp. 136-159. https://doi.org/10.1111/j.1527-2001.1993.tb00040.x

Russell, D. C. (2005). Plato on Pleasure and the Good Life. Oxford: Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/0199282846.001.0001

Sinclair, R. K. (1991). Democracy and participation in Athens. Cambridge: Cambridge University Press.

Smith, P. M. (1987). Remigius Autissiodorensis Commentum in Martianum Capellam: A translation and commentary. ProQuest Dissertations Publishing.

Sotelo Martínez, I. (2007). Grandeza y miseria de la democracia directa ateniense. Archipiélago: Cuadernos de crítica de la cultura, 77-78, pp. 146-159.

Stahl, W. H. (1965). To a better understanding of Martianus Capella. Speculum. A Journal of Medieval Studies, 40 (1), pp. 101-115. https://doi.org/10.2307/2856467

Tertullian (2016). De pallio. [On line]. Available in http://tertullian.org

Thesaurus linguae latinae editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum Berolinensis Gottingensis Lipsiensis Monacensis Vindobonensis (1906-1912). Munich: Teubner.

Tristano, R. M. (2009). The liberal arts, the university, and the Lasallian educational mission. Listening, 45 (1), pp. 1-21.

Valerius Maximus. Factorum et dictorum memorabilium libri novem. [On line]. Available in http://www.thelatinlibrary. com/valmax.html

Vázquez de Parga, L., Lacarra, J. M. and Uría Ríu, J. (1992). Las peregrinaciones a Santiago de Compostela. Pamplona: Fondo de Publicaciones del Gobierno de Navarra.

Wallace-Hadrill, A. (1998). To be Roman, go Greek thoughts on Hellenization at Rome. Bulletin of the Institute of Classical Studies, 42 (1), pp. 79-91. https://doi.org/10.1111/j.2041-5370.1998.tb01695.x

Wilson, L. M. (2006). The Roman Toga. Whitefish: Kessinger Publishing.

Zagal, H. and Aguilar-Alvarez, S. (1996). Límites de la argumentación ética en Aristóteles. Logos, physis y ethos. México: Publicaciones Cruz.

Publicado

2019-12-30

Cómo citar

Andrés-Gallego, J. (2019). Las artes liberales y el Mixing Methods: buenas razones para formar ciudadanos y pobres peregrinos como hombres libres. Arbor, 195(794), a527. https://doi.org/10.3989/arbor.2019.794n4001

Número

Sección

Varia